بەڵێ تەنانەت ئەكتەرەكانی فلیمەكەیشت بەریئن لە فلیمەكەت
كەس گومانی نیە لەوەی كە جولەكە و خاچ پەرستان هەر لە سەرەتای دابەزینی سروشەوە دژایەتی ئەم ئاینە و پەیامبەرەكەی صلى الله عليه وسلم ئەكەن و تا ئەمڕۆ بەبەردەوامی لە پلان داڕشتندان بۆ عەیبدار كردنی ئەم ئاینە پیرۆزە و پەیامبەرە مەزنەكەی صلى الله عليه وسلم ، چونكە باش دەزانن ناتوانن مەشخەڵی ڕوناكی ئەم ئاینە بكوژێننەوە و لەناوی ببەن . جا پێوستە موسڵمان بەم جۆرە كارانە سەرسام نەبێ و هەمیشە چاوەڕوانی لەوە خراپتریشیان لێ بكات .
دوژمنایەتی كردنی ئەو دەرون نەخۆشانە بۆ ئەم ئاینە لە چەندین ئایەتدا خوای پەروەردگار ئاماژەی بۆ كردوە هەروەك ئەفەرموێ :[ لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِينَ آمَنُواْ الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُواْ ] ( المائدة : 82 ) .
وە هۆكاری ئەم دژایەتی كردنەیشیان بریتیە لە ئێرەیی بردنیان بەوەی ئێمە موسڵمانین و ئەوان بێ باوەڕن هەربۆیە ئەیانەوێ بەم جۆرە كارانە ئێمەش وەكو خۆیان گومڕا بكەن هەروەك خوای پەروەردگار ئەفەرموێ : [ وَدَّ كَثِيرٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُم مِّن بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّاراً حَسَداً مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ ] ( البقرة : 109 ) .
جا وەك ئاشكرایە دوای ئەوەی ( نقولا باسیلی نقولا ) ـی دەرون نەخۆش بەناوی ( براءة المسلمين ) فلیمێكی دەرهێناوە ، بە خەیاڵی نەخۆشی خۆی پێی وایە ئەم ناوە توانجدانە لە موسڵمان و روشاندنە بۆ كەسایەتی پەیامبەرمان (صلى الله عليه وسلم ، لە كاتێكدا بە بڵاوبونەوەی تەنها (13) خولەكی فلیمەكە تەنانەت ئەكتەرەكانی فلیمەكەیشی بەرائەتی خۆیان لەو كارە دەربڕی و رەتیان كردەوە كە زانیبێتیان ئەو فلیمە سەبارەت بە پەیامبەری موسڵمانان صلى الله عليه وسلم و ئاینەكەیان بێت .
سینارست و دەرهێنەری ئەم فلیمە كەسێكی ( قبطي ) میسریە خاوەن رەگەزنامەی ئەمریكیە بەناوی ( نقولا باسیلی نقولا ) وە دەرچوی بەشی ئادابە لە جامعەی قاهیرە هەروەك لە چاوپێكەوتنێكدا هاتووە كە لە موقعی ( رادیۆ سوی ) لەگەڵیا ئەنجامی دراوە ، وە ئەم كەسایەتە خۆی كەسێكی دزو خراپە لە ساڵی 2011 حوكم دراوەتە سەریا بە بەندكردنی بۆ ماوەی 21 مانگ بە تۆمەتی دزی و فڕوفێڵ وە 790 دۆلار غەرامەی دراوەتە سەرا وەك قەربووكردن و بژاردن ، هەروەها بۆی نەبووە بۆ ماوەی پێنج ساڵ كۆمبیوتر و ئینتەرنیت بەكار بهێنێ مەگەر بە رەزامەندی چاودێری رەوشت .
ئەگەرچی ناوبراو نكۆڵی دەكات لەوە ناوی باسیلی بێت بە حوكمی ئەوەی ئەڵێ من باسیلی دەرهێنەر ئەناسم كەچی رۆژنامەی " نیویورك تایمز " ئاماژەی بەوە كردوە كەوا ئەو ژمارە تەلیفۆنەی كە ( باسیلی ) بەكاری هێناوە لە گفتوگۆكردنی كە پێش ماوەیەك بۆ ( وول ستریت جورنال ) قسەی كردوە هەمان ژمارەكەی نیقولایە .
ئەمە كورتەیەك بوو لەسەر ناوبراو كە بەڵگە بوو لەسەر درۆزنی و خراپی ئەو كەسایەتیە ، هەر ئەمەش وای لێكردووە تەنانەت ئەكتەرەكانی فلیمەكەیشی فریو بدات ، چونكە پێی وتبون فلیمەكە باسی شتێك دەكات كەچی دواتر درۆی كردووە .
ئەم كەسە نەخۆشە كە زانیویەتی هیچ ئەكتەرێك ئامادە نیە لە فلیمێكی بێ سەر و بەری سەرتاپا درۆ بەشداری بكات ناچار كڵاوی كردۆتە سەر ئەكتەرەكان هەوەك رۆژنامەی ( الغاردیان ) ئاماژەی بەوە كردووە : كە ئەوانەی لەم كارە بەشداریان كردووە فریودراون لە دوو لاوە :
یەكەم : ئەم دەرون نەخۆشە ئەكتەرەكانی وا تێگەیاندووە كە فلیمەكە ناوی ( مقاتلو الصحراء ) ە .
هەروەها ئەكتەرەكان ئاماژەیان بەوە كردوە كە بێ ئاگابوون لەوەی فلیمەكە دژایەتی كردن بێ بۆ موسڵمانان بەڵكو وا تێگەینراون باس لە مێژووی كۆنی میسر دەكات .
دووەم : ئەو گفتوگۆیانەی ئێستا لە فلیمەكەدا دەرئەكەوێ پێچەوانەی ئەو دەقانەیە كە ئەكتەرەكان لە فلیمەكە وتویانە ، چونكە ئەو سیناریۆیەی ئەمان لەبەریان كردوە و وتویانە هیچ قسەیەكی تیا نەبووە سەبارەت بە پەیامبەر محمد صلى الله عليه وسلم ، كەچی بۆیان دەركەوتوە دەنگەكانی ئەمان دەستكاری كراوە و دەنگی تری لە جێگە دانراوە وەك رۆژنامەی " نیویورك تایمز " پێی وایە لەپاش پیاچونەوە بۆ جوڵەی لێوی ئەكتەرەكان و بەراورد كردنی لەگەڵ قسەكان پشت راستی قسەی ئەكتەرەكان ئەكاتەوە لەوەی دەستكاری دەنگەكان كرابێ ، وە خودی دەرهێنەر ئەو هەواڵەی پشت راست كردۆتەوە كە دەستكاری حیوارەكانی كردوە و گۆڕیویەتی هەروەك ژنە ئەكتەر ( سیندی لی غارسیا ) كە لەچەند بەش و وێنەیكی فلیمەكە دەر ئەكەوێ ئەڵێ : لە فلیمەكە من رۆڵی دایكێك ئەبینم كە ناچار ئەكرێت بە دەستهەڵگرتنی لە مناڵەكەی بۆ كەسێك بەناوی ( ماستر جورج ) .
وە ماڵپەڕی پاڵاوتەكردنی ئەكتەرەكان باس لە كەسایەتیەك ئەكەن لەو فلیمە بەناوی ( جۆرج كە كەسێكی ستەم كار و بەهێزە ، بەڵام لەو 13 خولەكە دەنگێكی تر خراوەتە شوێن دەنگەكەی غارسیا كە هێنانی ناوی ( محمد ) ـە صلى الله عليه وسلم لە جیاتی ( جۆرج ) هەروەك لە ماڵپەڕی ئەلیكترونی gawker.com ئاماژەی پێ ئەكات ، وە ئەڵێ : ئەو سیناریۆیەی من بینیم هیچ پەیوەندیەكی بە موسڵمانان و پەیامبەرەكەیانەوە صلى الله عليه وسلم نەبووە تەنانەت ناوی محمدیشی صلى الله عليه وسلم تیا نەبووە هەربۆیە كە ئەنجامی كۆتایی فلیمەكە ئەبینێ توشی سەرسوڕمان ئەبێ ، وە دوچاری حاڵەتێكی دەرونی خراپ بووە . وە ئەڵێ : ئەمە بەلای منەوە جێگای باوەڕ نیە وەك بڵێی ئەم فلیمە هیچی لەوانە تیا نیە كە تصویرمان كردوە .
وە هەر لە هەمان ماڵپەر بەرگری لە هاوڕێ ئەكتەرەكانی تری كرد و وتی : ئەوانیش فڕیودراون لەلایەن دەرهێنەرەوە . وە بڕیاری داوە داواكاریەكی دادوەری لەسەر بەرز بكاتەوە ، وە ئەڵێ : پەیوەندیم پێوە كردووە و پێم وتووە بۆچی من خستۆتە ئەم موقفە خراپە كە ئەو هەموو خەڵكە ئەكوژرێ بەهۆی فلیمێكەوە كە بەشداریم تیا كردووە ؟ ئەڵێ پێمی وت : هەڵەی من نیە .
وە ئەوەی وتەی ئەم ئەكتەرانە پشت راست بكاتەوە خودی قسەكانی ( نیقولایە ) كە لەو گفتوگۆیە دەركەوتووە كە بۆ موقعی رادیو سەوا ئەنجامی داوە :
پرسیار : هەندێ لەو ئەكتەرانەی بەشداریان لە فلیمەكە كردووە ئەڵێن : دوچاری فریودان هاتوون لەلایەن تۆوە ؟ وە ئەڵێن : پێمان وابووە بەشداری لە فلیمێك ئەكەین سەبارەت بە میسر پێش 2000 ساڵ ؟
باسیلی : ئەو ئەكتەرانەی بەشداریان كردووە سەر بە هیچ سەندیكایەكی پیشەیی نین هەربۆیە مافی ئەوەیان نیە رەخنە بگرن لە شێوەی كۆتایی فلیمەكە بەڵكو دەرهێنەر مافی هەموو جۆرە گۆڕانكاریەكی هەیە لە فلیمەكە چۆنی بوێت .
پرسیار : كەواتە خۆیشت دان ئەنێی بەوەی ئەكتەرەكانت فریو داوە ؟
باسیلی : ئەوە مافی دەرهێنەرە ، دەرهێنەر مافی ئەوەی هەیە هەرچیەك بكات لەو فلیمە لە گۆڕانكاری بەبێ پرس كردن بە ئەكتەرەكان .
ئەمە حاڵی ئەو سینارست و دەرهێنەرە درۆزنە دەرون نەخۆشەیە ، كە تەنانەت لەگەڵ ئەكتەرەكانیش درۆی كردوە و فریوی داون . بەڵام پرسیاری گرنگ لێرەدا ئەوەیە چۆن بەرەنگاری ئەم كارە دزێوە ببینەوە ؟
بەڕاستی ئاینی ئێمە ئاینی ئاشتی و رێزگرتنە ، دوژمنانی ئیسلامیش ئەیانەوێ بۆ بەرپەرچ دانەوەی ئەم حاڵەتە هەر جولەكە و خاچ پەرستێكمان دەست كەوت ـ كە ئەهلی زیمە لە وڵاتی موسڵمانا ، یان پەیمان پێدراون ـ بیكوژین و ئاژاوە گێڕی بكەین بۆ ئەوەی بڵێن : دەرهێنەر راستی كرد ئیسلام ئاینی خوێن رشتنە . خوای پەروەردگاریش ئەفەرموێ : [ وَدُّواْ لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَاء ] ( النساء : 89 ) .
دەرهێنەر و پشتیوانانی ئەیانەوێ ئێمەش بە قسەی خراپ و جوێن دان و ئاژاوە گێڕی وەڵامیان بدەینەوە بۆ ئەوەی وەكو ئەوان بین لە زمان پیسی و خراپی . هەربۆیە پێویستە ئێمەی موسڵمان هەڵوێستێك بنوێنین كە هەموو جیهان شایەتی بۆ بدات كە ئیسلام ئاینی ئاشتی یە نەك خوێن ڕێشتن بە ناحەق ، پێویستە بە زانست و بە ڕەوشت بەرپەرچی ئەم جۆرە بوختان و درۆیانە بدەینەوە ، بە زیندوو كردنەوەی سوننەت و گرتنە بەری رێبازی پەیامبەرمان صلى الله عليه وسلم بۆیان بسەلمێنین و پێیان بڵێن : ئەمە ئەو رەوشت و بەها بەرزانەیە لە پەیامبەرمانەوە صلى الله عليه وسلم بۆمان بەجێماوە ، دەبێ بە ئاكار و رەفتاری جوان پێیان بڵێین : ڕووتان ڕەش بێت ئەمەیە ڕەفتاری پەیامبەرمان صلى الله عليه وسلم كە بریتیە لە قورئان ، دەبێ ئەوەش بۆ جیهان بسەلمێنین موسڵمانان شەرخواز نین ، بەڵام قبوڵیش ناكەن سنورەكانیان ببەزێنن .
---------------------------------
سەرچاوەكان :
صحيفة " الغارديان "
صحيفة " نيويورك تايمز "
وكالة " إنترفاكس " الروسية للأنباء .
موقع " راديو سوا " .
ميدل ايست أونلاين .