چونە ماڵی خەڵكەوە بەبێ مۆڵەت وەرگرتن
بەروار: 2012/04/09سەردارن: 2046نوسەر: باوکی فیردەوس سەنگاوی

خوای پەروەردگار دەفەرموێ: [يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا َ]النور: ٢٧  واتە: « ئەی ئەو كەسانەی وا باوەڕتان هێناوە جگە لە ماڵەكانی خۆتان مەچنە هیچ ماڵێكەوە هەتاوەكو مۆڵەت وەردەگرن‌و سەلام دەكەن لە خاوەن ماڵەكە».
وە پێغەمبەریش صلى الله عليه وسلم لە ڕوون كردنەوەی هۆكاری مۆڵەت خواستن دا دەفەرموێ:
«إِنَّمَا جُعِلَ الِاسْتِئْذَانُ مِنْ أَجْلِ الْبَصَرِ ». رواه البخاري انظر فتح الباري 11/24 واتە: « مۆلەت وەرگرتن و ڕوخسەت خواستن لەپیناوی پاراستنی چاودایە، بۆئەوەی عەیب و عاری خاوەن ماڵ نەبینرێ »
لەم ڕۆژگارەدا بەهۆی ئەوەی ماڵەكان لەیەكەوە نزیكن‌و خانوەكان پێكەوە نوساون‌و دەرگاو بانەكان بەرامبەر بەیەكن، ماڵە هاوسێكان زیاتر‌و زۆرتر لەیەكەوە دەردەكەون، زۆر كەس چاوی خۆی ناپارێزێ‌ لەماڵە دراوسێكەی، وە هەندێ جار هەندێ‌ لەوانەی خانوەكانیان بەرزە بە ئەنقەست لە پەنجەرە‌و سەربانەكانەوە دەڕواننە ماڵە دراوسێكانی خواری خۆیان، ئەمەش غەدرو خیانەت‌و ناپاكییە بەرامبەر بەدراوسێ‌ دەكرێ‌‌و شكاندن‌و سوكایەتی كردنە بەحورمەت و ناموسی دراوسێ‌, ئەمەش ڕێگاو ڕێچكەیەكە كە مرۆڤ پەلكێش دەكات بەرەو حەرام‌و كاری قەدەغەكراو . وە بە هۆی ئەمەوە زۆر بەڵاو نەگبەنی‌و خراپەكاری كەوتۆتەوە .
ئەوەندە بەسە كە ترسناكی ئەم كارە بسەلمێنێ كە شەریعەتی ئیسلام كوێركردنی چاوی خیانەتكاری بەفیڕۆداوەو بێ نرخ‌و سوك ڕیسوای كردووەو نابژرێتەوەو خوێنی لەسەر نی یە
هەروەكو پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم دەفەرموێ :«مَنِ اطَّلَعَ فِى بَيْتِ قَوْمٍ بَغَيْرِ إِذْنِهِمْ فَقَدْ حَلَّ لَهُمْ أَنْ يَفْقَئُوا عَيْنَهُ». رواه مسلم 3/1699 واتە: « هەركەسێك بڕوانێ بۆ ماڵی كەسێكی تر بەبێ مۆڵەتی خاوەن ماڵ، ئەوا ئەو ماڵە بۆیان هەیەو دروستە چاوی كوێر بكەن»
وە دەفەرموێ :« فَفَقَئُوا عَيْنَهُ فَلَا دِيَةَ لَهُ وَلَا قِصَاصَ ». رواه الإمام أحمد 2/385 وهو في صحيح الجامع 6022 واتە: « چاوی كوێركەن نە خوێنی هەیە، نە تۆڵە »