پرسیار و وەڵامێك سەبارەت بە مانای خۆدانە پاڵ سەلەفی صاڵح
بەروار: 2012/10/09سەردارن: 4438نوسەر: شێخی فەرمودەناسی سەردەم‏(محمد ناصرالدين الألباني)‏

پرسیار لە شێخی پایەبەرزی ئیسلام [ محمد ناصرالدين الألباني ] كرا ـ بە ‏ڕەحمەت بێت ـ كە : بۆچی ناونان بە سەلەفی ؟ ئایە بانگەوازێكی حزبیە یان ‏تایفەگەریە یان مەزهەبیە ؟ یان تاقم و گروپێكی نوێیە لە ئیسلامدا ؟
بەڕێزیشیان لەوەڵامدا فەرمووی : لە ڕاستیدا وشەی ( السَّلَف ) وشەیەكی ‏ناسراوە لە زمانی عەرەبی وە لە زمانی شەرعیشدا ، بەڵام ئەوەی لێرەدا بەلای ‏ئێمەوە گرنگ بێت بریتیە لە لێكدانەوەی لە لایەنە شەرعیەكەیەوە :‏
بێگومان بە صەحیحی لە پەیامبەری خواوە صلى الله عليه وسلم‏ پێمان گەیشتووە كە ‏لەو نەخۆشیەی كە تیایدا وەفاتی كرد بە خاتوو فاتیمەی كچی فەرمووە : (( فاتقي الله واصبري ، ونعم السلف أنا لك ))( متفق علیه ) ، واتە : لەخوا ‏بترسە و ئارام بگرە ، وە بشزانە كە چاكترین پێشین بۆ تۆ منم .‏
وە زانایانیش زۆر جار وشەی سەلفیان بەكارهێناوە ، بەشێوەیەك زیاتر ‏لەوەی بتوانرێت ئەژمار بكرێت ، وە لێرەدا یەك نمونەمان بەسە بیهێنینەوە ‏كە دەیكەنە بەڵگە بۆ دژایەتی كردنی بیدعە و تازەگەریەكان ئەویش ئەم ‏دێڕە هونراوەیە كە تێیدا هاتووە :‏ (وكل خير في إتباع من سلف وكل شر في إبتداع من خلف) واتە : هەموو خێر و چاكەیەك لە شوێنكەوتنی پێشین دایە ، و هەموو ‏خراپەیەكیش لە داهێنراوەكانی پاشینان دایە .‏
بەڵام كەسانێك هەن كە لافی زانستی شەرعی لێدەدەن نكۆڵی لە ‏خۆدانە پاڵ ( سلف ) دەكەن !!! بەبیانوی ئەوەی كە ئەم ناوە هیچ ‏بنەوایەكی لە شەرعدا نیە !!!! بۆیە ئەڵـێ‌ : " دروست نیە موسڵمان بڵێت ‏‏: من شوێنكەوتەی سەلەفی صاڵحم لەوەی كە لەسەری بوون لە بیروباوەڕ و ‏خواپەرستی و هەڵسوكەوتی رۆژانەیان " .‏
بێگومان ئەم جۆرە نكۆڵی كردنە ـ ئەگەر مەبەستی بێت ـ پێویستە ‏لەسەری خۆی دابڕێت و تەبەڕابكات لەو ئیسلامە ڕاستەی كە پێشینی ‏چاكمانی لەسەر بوونە ، لەسەروی هەموویانەوە پەیامبەری خوا ‏صلى الله عليه وسلم‏ ، ‏هەروەك ئەو فەرمودە متواترە ئاماژەی بۆ دەكات كە لە ( الصحیحین ) و ‏شوێنی تریشدا هاتووە كە : ((خير الناس قرني ، ثم الذين يلونهم ، ثم الذين يلونهم)) ( متفق علیه ) ، واتە : چاكترین خەڵك خەڵكی سەردەمی منن ، ‏پاشان ئەوانەی بە دوایاندا دێن ، پاشان ئەوانەی بەدوای ئەماندا دێن .‏
كەواتە دروست نیە بۆ موسڵمان خۆی دابڕێت و تەبەڕا بكات لە خۆدانە ‏پاڵ پێشینی چاك ، لە كاتێكدا ئەگەر خۆی دابڕێت و تەبەڕابكات لە ‏خۆدانە پاڵا هەر ناوێكی تر ئەوا هیچ كەسێك لە زانایان ناتوانن حوكمی ‏كوفر و فاسقێتی بە سەردا بدەن .‏
وە ئەو كەسەی كە نكۆڵی دەكات لە ناونانی خۆی بەو ناوە [ واتە : بە ‏سەلەفیەت ] ئایە خۆی نەداوەتە پاڵ یەكێك لە مەزهەبەكان ؟! ئیتر ئەو ‏مەزهەبە پەیوەست بێت بە بیروباوەڕ یان فیقهەوە ؟
جا ئەو كەسە دەبێت یان ( ئەشعەریە یان ماتریدی ) .‏
وە یان یەكێك بێت لە ( ئەهلی حەدیس یان حەنەفی یان شافعی یان ‏مالكی یان حەنبەلی ) ، لەوانەی كە ناوی ( أهل السنة و الجماعة ) ‏دەیانگرێتەوە ، لەكاتێكدا ئەو كەسەی كە خۆی ئەداتە پاڵ مەزهەبی ئەشعەری ‏یان یەكێك لە چوار مەزهەبەكە خۆی داوەتە باڵ كەسانێك كە بێگومان بێ‌ ‏هەڵە نین ، هەرچەندە ئەو زانایانەشیان تێدا بێت كە فەتواكانیان موافقی ‏قورئان وسوننە بێت ، جا خوزگە دەمزانی ئەوانە بۆ نكۆڵی ئەم جۆرە خۆدانە ‏پاڵەش ناكەن كە خۆدانە پاڵا كەسانێكە كە بێ‌ هەڵە نین ؟ ‏
بەڵام ـ بە شێوەیەكی گشتی ـ ئەوەی خۆی ئەداتە پاڵ سەلەفی صالح ‏ئەوە خۆی داوەتە پاڵ كەسانێكی بێ‌ هەڵەوە ، و پەیامبەری خواش ‏صلى الله عليه وسلم‏ لە ‏نیشانەكانی كۆمەڵەی رزگاربووی باس كردووە لەوانەش ئەوەیە : كە ‏پابەندن بەوەی پەیامبەری خوا ‏صلى الله عليه وسلم‏‏ و هاوەڵانی لەسەری بوونە (‏رضي الله عنهم)‏ . ‏
جا هەركەسێك دەستیان پێوە بگرێ‌ ئەوە بە دڵنیاییەوە لە لایەن ‏پەروەردگاریەوە ڕێنمایی كراوە .‏
وە ئەو نیسبەتدانەش [ واتە : سەلەفیەت ] خۆدانەپاڵێكە هەركەس خۆی بداتە ‏پاڵی ڕێزدارتری دەكات وە رێگە و رێبازی كۆمەڵەی رزگاربووانی بۆ ئاسان دەكات ، ‏وە ئەوەش بۆ كەسانێك نیە خۆیان دەدەنەپاڵ هەر ناو و نیسبەتێكی تر .‏
چونكە لە دوو حاڵەت بەدەر نیە : یان خۆدانە پاڵە بۆ كەسێك كە بێ‌ ‏هەڵە نیە ، یان خۆدانە پاڵی كەسانێكە كە شوێن كەوتەی مەنهەجی ئەو ‏كەسە بێ‌ بەری نیەیە لەهەڵە ، كەواتە بەهەمان شێوە لە هەڵە پارێزراو نیە ‏، بەڵام بەپێچەوانەوەی بێ‌ هەڵەیی هاوەڵانی پەیامبەری خوا ‏صلى الله عليه وسلم‏‏ ، كە ‏پەیامبەری خوا ‏صلى الله عليه وسلم‏ خۆی فەرمانی پێكردوین كە دەست بگرین بە رێباز و ‏سوننەتی خۆی و هاوەڵانی لەپاش خۆی .‏
وە ئێمە پێداگری و جەخت لەسەر ئەوە دەكەین كە تێگەیشتنمان بۆ ‏قورئانی پیرۆز و سوننەتی پەیامبەری خوا ‏صلى الله عليه وسلم‏ بە پێی پەیڕەوی ‏هاوەڵانی بێت ، بۆ ئەوەی پارێزراو بین لە لادان بەلای ڕاست یان بەلای ‏چەپدا ، وە لا بدەین بە تێگەیشتنێكی تایبەت بە خۆمانەوە ، بەڵگەی ‏لەسەر نەبێت لە قورئان و سوننەتدا .‏
پاشان بۆچی ئیكتفا نەكەین بە خۆدانەپاڵ قورئان و سوننەت ؟
هۆكارەكەی دەگەڕێتەوە بۆ دوو خاڵ : ‏
یەكێكیان : پەیوەستە بە دەقە شەرعیەكانەوە .‏
ئەوی تریان : پەیوەستە بە واقعی گروپ و كۆمەڵە ئیسلامیەكانەوە .‏
سەبارەت بە هۆكاری یەكەم : ئێمە لە دەقە شەرعیەكاندا دەبینین ‏فەرمان كراوە بە گوێڕایەڵی شتێكی تر سەرەڕای قورئان و سوننەت هەروەك ‏خوای پەروەردگار ئەفەرموێ‌ : [ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ ] ( النساء : 59 ) ، خۆ ئەگەر كاربەدەستێكی ‏بەیعەت پێدراو هەبوایە لە موسڵمانان ، ئەوا ئەو كاتە گوێڕایەڵی كردنی ‏واجب دەبوو هەروەك چۆن گوێڕایەڵی قورئان و سوننەت واجبە ، ئەگەرچی ‏دوور نیە خۆی و ئەوانەی چواردەوریشی هەڵە بكەن ، ئەو كاتەش گوێڕایەڵی ‏كردنی واجب دەبوو لەبەر نەهێشتنی مەفسەدەی ڕاجیاوازی ، ئەوەش بەو ‏مەرجە زانراوەی : ( لا طاعة لمخلوق في معصية الخالق ) ، واتە : گوێڕایەڵی ‏هیچ بەدیهێنراوێك ناكرێت لە سەرپێچی خوادا .‏
وە خوای پەروەردگاریش ئەفەرموێ‌ :  [ وَمَن يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدَى وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءتْ مَصِيراً ] ( النساء : 115 ) .
بێگومان خوای پەروەردگار بەرز و بڵند و دوورە لە وتەی بێ‌ مەبەست ، ‏بۆیە گومان و دوودڵی تیا نیە كە باسكردنی [سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ ] لێرەدا بۆ ‏حیكمەت و سودێكی گرنگە ، جا ئەوە بەڵگەیە لەسەر ئەوەی كە بێگومان ‏واجبێكی گرنگ هەیە ئەویش ئەوەیە كە : شوێن كەوتنمان بۆ قورئان و ‏سوننەت پێویستە بەپێی ئەوە بێت كە موسڵمانە پێشینەكان لەسەری ‏بوون ، كە ئەوانیش هاوەڵانی پەیامبەرن ‏صلى الله عليه وسلم‏ ، پاشان ئەوانەی بە ‏دوایاندا دێن ، و پاشان ئەوانەی بەدوای ئەمانەدا دێن ، ئا ئەمە ئەوەیە ‏كە بانگەوازی سەلەفی بانگەشەی بۆ دەكات ، و جەختی لەسەر ‏كردووەتەوە لە بناغەكانی بانگەوازیدا ، و لەپەیڕەوی پەروەردەیدا .‏
بێگومان بانگەوازی بەراستی سەلەفیەت ئوممەت كۆ دەكاتەوە ، ‏كەچی هەر بانگەوازێكی تر ئوممەت پەرتەوازە دەكات ، خوای پەروەردگار ‏ئەفەرموێ‌ : [ وَكُونُواْ مَعَ الصَّادِقِينَ ] ( التوبة : 119 ) ، واتە : لەگەڵ ‏ڕاستگۆیاندا بن . وە هەر كەس قورئان و سوننەت لە تێگەیشتنی سەلەفی ‏صالح جیا بكاتەوە هەرگیز راستگۆ نیە .‏
وە سەبارەت بە هۆكاری دووەم : ئەوەیە كە كۆمەڵ و حزبەكانی ئێستا ‏بەتەواوی لا ناكەنەوە بەلای گرتنەبەری رێگەی باوەڕداران كە لە ‏ئایەتەكەدا باسی هاتووە ، و هەندێك فەرمودەیش پاڵپشتیان كردووە ، ‏لەوانەش : فەرمودەی حەفتا و سێ‌ بەشەكە ، كە هەمویان لە ئاگردان جگە ‏لە یەكێكیان ، كە پەیامبەری خوا ‏صلى الله عليه وسلم‏‏ وەسفی كردووە بەوەی كە : ((هي التي على مثل ما أنا عليه اليوم و أصحابى )) ( السلسلة الصحيحة : 204 ) ،واتە : ئەوەیە كە لەسەر ئەوەن ئەمڕۆ من و هاوەڵانمی لەسەرە .‏
جا ئەم فەرمودەیە هاوشێوەی ئەو ئایەتەیە كە باسی رێگای ئیمانداران ‏دەكات ، هەروەها لەوانە فەرمودەكەی ( العرباض بن سارية ) یە كە تیایدا ‏هاتووە : " فعليكم بسنتي وسنة الخلفـاء الـراشدين المهديين من بعـدي " ( صحیح الجامع : 2249 ) ، واتە : دەست بگرن بە رێبازی من و رێبازی ‏جێنشینە كامڵ و هیدایەت دراوەكانم لە پاش خۆم .‏
كەواتە دوو ڕێباز هەیە : رێبازی پەیامبەری خوا ‏صلى الله عليه وسلم‏ و رێبازی ‏جێنشینە كامڵ و هیدایەت دراوەكان ‏(رضي الله عنهم)‏ ، كە پێویستە لە سەرمان ـ ‏ئێمەی پاشین ـ بگەڕێینەوە بۆ قورئان و سوننەت و رێگەی ئیمانداران ، وە ‏دروست نیە بڵێین : ئێمە سەربەخۆ لە قورئان و سوننەت تێدەگەین بەبێ‌ ‏هیچ ئاوڕدانەوەیەك بۆ ئەوەی سەلەفی صاڵح لەسەری بوون !!‏
وە لەم سەردەمەدا پێویستمان بە نیسبەت و خۆدانەپاڵێكی جیاكەرەوەی ورد هەیە :‏
چونكـە بەس نیە تەنهـا بڵێیت : من تەنهـا موسڵمـانم ! یـان ‏مـەزهەبم ئیسلامە ! چونكە هـەموو كۆمـەڵ و تاقمە گـومڕاكان ـ وەك : ‏ڕافیزە و ئیبازی [ كە فیرقەیەكی خەوارجن ] و قادیانیەكان و جگە ‏لـەمـانیش لە فیرقەكانی تر ـ هەر ئەوە ئەڵێن !!! جا نازانم ئایە چی تۆ ‏لـەوان جیا ئەكاتەوە ؟
خۆ ئەگەر وتت : من موسڵمانم لەسەر قورئان و سوننەت دیسانەوە بەس ‏نیە ، چونكە شوێنكەوتەی فیرقەكان ـ لە ئەشعەریەكان و ماتوریدیەكان ، ‏وحزبیەكانیش ـ بەهەمان شێوە لافی شوێنكەوتنی ئەو دوو بنچینە ئەدەن .‏
وە بێگومان ناوێكی ڕوونی دیاری جیاكەرەوەی ئاشكرا ئەوەیە كە بڵێیت ‏‏: " من موسڵمانم لەسەر قورئان و سوننەت وە بەپێی پەیڕەوی سەلەفی ‏صاڵحمان " ، ئەویش بە كورتی ئەوەیە بڵێین : " من سەلەفیم " .‏
جا كەوابوو بەو پێیە ئەو ڕاستیەی كە هیچ ئەملا و ئەولایەكی تیا نیە ‏ئەوەیە كە : بەس نیە بەتەنها متمانە بكرێتە سەر قورئان و سوننەت بەبێ‌ ‏پەیڕەوی سەلەفی صاڵح كە ڕونكەرەوەی هەردوكیانە لە تێگەیشتن ‏وتێڕوانیندا ، و لە زانست و كردەوەدا ، و لە بانگەواز و تێكۆشاندا .‏
وە ئێمە دەزانین كە ئەوان ـ خوا لێیان ڕازی بێت ـ دەمارگیریان نەبووە ‏بۆ مەزهەبێكێكی دیاری كراو ، یان بۆ كەسێكی دیاری كراو ، وە ‏كەسێكیان تیا نەبووە كە ( بەكری یان عومەری یان عوسمانی یان عەلەوی ‏بوبێت ) ، بەڵكو ئەگەر كەسێكیان بۆی بگونجایە كە پرسیار لە ئەبوبەكر ‏یان لە عومەر یان ئەبو هورەیرە بكات ، پرسیاری دەكرد ، چونكە ئەوان ‏بڕوایان وابووە كە یەكلایی لە شوێنكەوتندا دروست نیە جگە بۆ یەك كەس ‏نەبێت ، كەئەویش پەیامبەری خوایە ‏صلى الله عليه وسلم‏، كە لە هەواو ئارەزوەوە نادوێت ، ‏بەڵكو ئەوەی ئەیڵێت سروشە و بۆی دێت .‏
وە ئەگەر بڕیارماندا بۆ ڕەخنەگرانی بەرامبەر كەوا ئێمە تەنها ناوی ‏موسڵمان لە خۆمان دەنێین بەبێ‌ خۆدانەپاڵ سەلەفیەت ـ لە كاتێكدا كە ‏نیسبەتێكی پیرۆز و ڕاستە ـ ئاخۆ ئەوانیش واز ئەهێنن لە ناونان بە ‏ناوی حزبەكانیان ، یان مەزهەبەكانیان ، یان تایفەكانیان ، سەرەڕای ‏ئەوەی نە شەرعیە و نەش ڕاستە ؟!!‏
دەسا با ئەم جیاوازیەی كە لە نێوانماندایە بەس بێت بۆتان ، و بێگومان ‏هەموو جامێكیش چی تیابێ‌ هەر ئەوە دەڕێژێت .‏
شوكر و ستایش بۆ خوای پەروەردگار تەواوبوو
پرسیاری ژمارە ( 32 ) ـی ئەو پرسیارانەی لە گۆڤاری ( الأصالة ) ‏بڵاوكراونەتەوە ( 1413 هـ ، 1414 هـ ، 1415 هـ )‏


وەرگێڕانی : ڕەوەند عبدالله
پێداچونەوەی : عدنان بارام كەلاری‏